Ailelerde Gözlemlenen Başlıca Problemler

Çoğunluk itibarıyla neşet ettikleri kültürel ortamdan ayrılıp farklı sosyal ve kültürel zeminlerde aile hayatı kurmak durumunda kalan toplum fertlerimiz, her aile gibi, bir kısım zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Geçtiğimiz günlerde Orta Batı Amerika eyaletlerinde gerçekleştirilen bir atölye çalışmasının bir oturumunda bu zorluklar ele alınmıştır. Bu oturumda yaklaşık elli aileden yaşadıkları zorlukları ve karşılıklı beklentileri ifade etmeleri istenmiştir. Kadınlar ve erkekler ayrı ayrı beşerli gruplar halinde tevcih edilen soruları kendi aralarında cevaplamış ve bu cevapları bir grup sözcüsü vesilesiyle grubun geri kalanına ifade etmişlerdir. Problemlerimizi daha geniş bir zeminde, şahsileştirmeden ve başkalarının tecrübelerini de mülahazaya alarak karşılıklı dinleme ve anlamaya dayalı böyle bir çalışma ailevi ve toplumsal gelişmeyi amaçlamıştır. Bu yazı işte bu müzakerelerde grupların ifade ettikleri hususları herhangi bir analize tabi tutmadan yalın haliyle sizlere sunmaktadır.

GENEL PROBLEMLER

• İstişare eksikliği ve istişare için vakit ve emek harcanmaması
• Eşlerin çocuk merkezli bir aile hayatı yaşayıp birbirlerini ihmal etmeleri
• Takvim farklılıklarının beraber zaman geçirmeyi engellemesi ve sabit ortak vakitlerin azlığı
• Sosyal medya, internet ve televizyonun sağlıklı iletişim ve zaman geçirmeyi engellemesi
• Eşler arasındaki dinlenme aktivitelerindeki (örn: yalnız kalarak dinlenme, sosyalleşerek dinlenme) farklılıklarının yanlış anlaşılmaya sebep olması
• Eşler ve çocuklara ait net iş tanımlarının olmaması ve geleneksel tanımların bugünün ihtiyaçlarını karşılayamaması
• Eşlerin sadece birbirlerini dinleyip anlamaya özen göstereceği ve tüm varlıklarıyla hazır oldukları zamanların çok kısıtlı olması
• Maddi darlıkların eşleri ve aralarındaki ilişkileri germesi
• Akrabaların yakında olmaması ve diğer toplum üyeleriyle sıcak ilişkiler kurulamayınca yalnızlığın rahatsızlık vermeye başlaması
• Hususiyle büyük şehirlerde yaşanan yalnızlık
• Eşlerin birbirlerini anlamaya çalışmak yerine yargı ve suçlamalarla değiştirmeye çalışması
• Hususiyle aynı kültür ortamında neşet etmiş insanların yoğun ve yakın yaşadıkları yerlerde ev, maddi imkanlar, giyim kuşam, eşlerin rolleri gibi hususlarda kıyaslamalara ve bazen özenti neticesi yarışlara gidilmesi
• Bu kıyaslamalar ve yarışlar neticesi israfın artması
• Mahrem mevzuların çabucak başkaları arasında yayılması ve kişiler arasında güven zedelenmesine sebebiyet vermesi
• Özel hayata ait bilgilerin yayılmasının kişiler üzerinde baskıya dönüşerek dostane ve samimi davranışları engellemesi
• Erkeklerin çocuklarla ilgilenme hususunda daha yapıcı ve adı konmuş bir sorumluluk almaması
• Babanın çocuklarla ilgilenme usülleri hususunda geleneksel yöntemlerin yetersiz kalması
• Eşler arasındaki mizaç, kişilik, yetişme ortamı ve cinsiyet gibi hususlardan kaynaklanan farklılıkların bir zenginlikten ziyade değiştirilmesi gereken bir yanlış gibi algılanması
• Kültürel farklılıkların öğrenilme ve takdir edilme yerine değiştirilip yok edilmeye çalışılması
• Daha önce yaşanan bir kısım mahrumiyetlerin çok harcama ve diğer aşırılıklarla giderilmeye çalışılması
• Eşler arası iş dağılımının çok sert çizgilerle belirlenmiş olması ve karşılıklı yardımlaşmaya müsaade etmemesi
• Teknoloji ve başka imkanların temin ettiği ekstra vaktin nasıl kullanılacağının bilinmemesi

PROBLEM KAYNAĞI HUSUSLAR

Yeni Evliler

          Erkeklerle İlgili Hususlar

• Bilgisayar ve diğer elektronik cihazlarla fazla vakit geçirme
• Ailenin olmadığı programlarda arkadaşlarıyla fazla vakit geçirme
• Problemleri yalnız çözmeye çalışma
• Spor müsabakalarını izlemeye veya bunlara katılmaya fazla vakit ayırma
• Alışverişte marka takıntısı
• Dışarı çıkıp ailece bir aktivitede bulunma konusunda isteksizlik
• Ev ortamı haricinde beraber fazla vakit geçirmek istememe
• İletişim eksikliği
• Ev düzenine/programına ayak uydurmama ve daha çok bekar gibi hareket etme
• İstişaresiz bir şekilde tek başına hareket ederek eşini unutma
• Eşin ailesiyle muhabbeti yeteri kadar geliştirmeme
• Eşin duygusal özelliklerini ve ilgi isteyen yanlarını kavrayamama

          Kadınlarla İlgili Hususlar

• Arkadaş çevresinin erkeğinkinden daha büyük olması ve bu arkadaş çevresine öncelik verme
• Sosyalleşme isteğinin çok daha fazla olması ve bu yüzden aileyi arka plana atma
• Devam eden arkadaş grubu önceliklerinin evliliğin önüne geçmesi
• Devam eden mali bağımsızlığı erkeğe karşı koz olarak kullanma
• Alışverişte marka takıntısı
• Kendi ailesiyle olan ilişkileri eşiyle olan ilişkilerin önüne geçirme
• Eşinin imaj ve kıyafetini kontrol etmeye çalışma
• Eşinin babası gibi davranmasını isteme
• Eşten habersiz ve israf ölçüsünde alışveriş yapma
• Kocasının takatinin üstünde ilgi talep etme ve bazen bunda ısrarcı davranma
• Kendi ailesinden gördüklerini takliden yeni ailesinde uygulamaya çalışma
• Eşine haber vermeden eve misafir çağırma
• Eşin ailesiyle fazla vakit geçirmeyi sorun olarak görme
• Kıskançlık

Çocuklu Aileler

         Erkeklerle İlgili Hususlar

• Evdeki işlerde ve çocuk bakımında eşini yalnız bırakma
• İstişaresiz davranma
• Misafir çağırma ve eve geç gelme gibi hususlarda önceden haber vermeme
• Çocukların duygusal ve fiziksel olarak ve zaman açısından evde bir yeri olduğunu düşünmeme
• Eş ve çocuklarla ilgilenmeyi yapılan işlere mâni olarak görme
• Kendi anne ve babasında gördüğü ve kızdığı hususları çocuklara yansıtma
• Eşin kendi başına program yapmasına ya da uzun süre ev dışında kalmasına müsaade etmeme

         Kadınlarla İlgili Hususlar

• Eşinden bağımsız olarak kendisine ait sorumlulukları almada ağır davranma
• Evlilikten önce anne ve babasının yerine getirdiği sorumlulukları kendisinin yapması gerektiğini fark edememe ve ebeveynleri gibi birisini bekleme
• Eşini babasıyla kıyaslama
• Çocuklara sorumluluk verme ve işleri dağıtma hususunda bilgi ve tecrübe eksikliği
• İş yükünü dağıtmama neticesinde işlerin altında ezilme
• İmkân olduğu halde temizlik, çocuk bakımı gibi yardımları alma hususunda isteksiz davranma, bunları eşinden bekleme

BEKLENTİLER

         Erkeklerin Beklentileri

• Ev ve aile hayatı ile ilgili eksikler karşısında yumuşak davranılması ve hemen sert eleştirilere girilmemesi
• Beklentilerin maddiden daha ziyade manevi noktalar etrafında düşünülmesi
• Evde konuşulan hususi mevzuların dışarıda konuşulmaması
• Gıybet edilmemesi ve başkalarının özel hayatlarıyla ilgili laf taşınmaması
• Dışarı yansıtmak istemediği sıkıntıları öğrenmede ısrarcı davranılmaması ve bu konuda anlayış gösterilmesi
• İş hayatına yönelik hususlarda eşin daha sabırlı olması
• Başkalarıyla kıyaslanarak erkeklik gururunun incitilmemesi
• Bazı olayların göz ardı edilebilmesi, rahatsızlık verse de bunlara tolere edilebilmesi
• Ortak kararlarda sürekli eleştirel olunması ve eksiklerin görülmesi yerine yapıcı ve pozitif etki sağlanmaya çalışılması
• Kırgınlıkların uzatılmaması
• Üslubun yumuşatılması ve geçici kızgınlıkların elden geldiğince kelimelere yansıtılmaması
• Eve gelince karşılıklı tebessüm edilmesi
• Yorgun olduğunun farkında olunması, daha çok yorulma yerine iş değişimi ile yükünün hafifletilmesi, az da olsa dinlenmesine müsaade edilmesi
• Elde edilemeyen şeyler karşısında tavır yapılmaması
• İstenilen bir şeyi elde edememenin karşılıklı ilişki ve sorumluluklara yansıtılarak cezalandırma sebebi olarak kullanılmaması
• Eldekiyle kanaat edilerek onun güzel taraflarının görülmeye çalışılması
• Ev sorumluluklarında eşin öncülük etmesi ve kendisine sadece belli sorumluluklar verilerek rahatlatılması
• Zor ve sıkıntılı zamanlarda üzerine gidilerek işin daha da zorlaştırılmaması
• Hayırhah olunması ve teselli edilerek şahsi beklentilerin en azından belli bir süreliğine geriye çekilmesi
• Anne babanın eşler arası ilişkilere ve iç işlerine müdahalesinin azaltılması ve eşin bu hususta net olması
• Ufak problemler karşısında hemen eski dosyaların çıkartılarak meselelerin büyütülmemesi
• Eski yaraların deşilmesi suretiyle provokasyona gidilmemesi
• Evde huzurun hâkim olması
• Ses, davranış ve hareketlerle kendisiyle yarışa ve güç mücadelesine girilmemesi
• Dışarıya ve misafirlere karşı gösterilen özen, giyim ve hazırlık gibi hususların kendisinden esirgenmemesi
• Konuşurken mantıklı bir argüman geliştirme yerine konuşmanın duygusallığa girerek, abartarak, üsluba takılarak manipüle edilmemesi
• Evdeki vaktin daha verimli değerlendirilmesi ve işlerin gündüz imkân varken akşama bırakılmaması
• Ailesini ziyaret esnasında sabır gösterilmesi ve meselelerin büyütülmemesi

         Kadınların Beklentileri

• Nişanlılıkta gösterilen nezaket ve ilginin evlendikten sonra da belli oranda devam ettirilmesi
• Tebessüm edilmesi
• Ev işlerinde yardım edilmesi
• Alışverişe çıkıldığında kendisinin bir ihtiyacının olup olmadığının sorulması ve kendisine ufak sürprizler yapılması
• Halden anlaşılması, meselelere alınmadan ilgi gösterilmesi ve çözülecek bir problemden ziyade ilgi gösterilecek bir kişi olarak görülmesi
• Yaptığı işlerin, yemeklerin ve temizliğin takdir ve minnettarlık duygusu ile karşılanması
• Beraber sosyelleşilmesi ve çeşitli aktiviteler yapılması
• Sevildiğini duymak
• Özel günlerin hatırlanması
• Hediyelerin sadece maddi olarak görülmemesi, manevi yönünün unutulmaması
• Fıtraten daha narin ve hassas olduğunun unutulmaması
• Evdeki eksikleri daha çok fark ettiği için daha çok istek izhar edişinin kendisine daha çok şey istediği şeklinde algılanmaması
• Konuşma ve dinlenilme ihtiyacının farkında olunması, dinliyormuş gibi yapılmadan ve başka şeylerle meşguliyetin bir süreliğine bırakılarak gerçekten dinlenme
• Farklı ilgi alanlarına karşı anlayış gösterilmesi, hoşa gidilmese de bunları beraber yapılmaya çalışılması
• Kendisiyle ilgili işlerin keyfi nedenlerle ertelenmemesi
• Söylenmeden bazı şeylerin yapılması
• Düşünüldüğünün, ihtiyaçlarının farkında olunduğunun, önemli olduğunun hissettirilmesi
• Erkeğin biraz daha empati yaparak bazı işlerin sadece bayanlara has olduğunu düşünmek yerine mevcut zorlukları anlamaya çalışması
• Anne babanın eşler arası ilişkilere ve iç işerine müdahalesinin azaltılması ve erkeğin bu hususta net olması
• Anne baba karşısında ya da zor durumlarda sahiplenilme ve arkasında durulduğunun hissettirilmesi
• Küçük sürprizlerle ilişkinin monotonluktan çıkarılması